فیزیوتراپی در آسیب های روتاتور کاف شانه

پارگی روتاتور کاف چیست

روتاتور کاف گروهی متشکل از چهار عضله و تاندون های آن است که بازو را به شانه متصل می‌کند. کار مهم روتاتور کاف ثابت نگه داشتن مفصل شانه است.

 روتاتور کاف ها به دلیل بلند کردن وزنه سنگین حرکات مکرر شانه و ضربه به شانه دچار پارگی و التهاب می‌شوند .
در پارگی های روتاتور کاف بسته به شدت آن «ضخامت کامل » یا «ضخامت جزئی »گفته می شود

ضخامت کامل:

پارگی با ضخامت کامل از بالا به پایین عضله/ تاندون روتاتور کاف گسترش می یابد

ضخامت جزئی:

پارگی با ضخامت جزئی حداقل بخشی از عضله تاندون روتاتور کاف را تحت تاثیر قرار می دهد اما تا آخر گسترش نمی یابد.

جراحت و پارگی ها اغلب در اثر یک واقعه آسیب زا یا استفاده طولانی مدت از شانه ایجاد می شوند این شرایط معمولاً تحت عنوان ضایعه حاد یا مزمن نامیده می‌شود

پارگی حاد روتاتور کاف:

پارگی یا جراحتی است که به طور ناگهانی اغلب به دلیل ضربه مانند سقوط یا بلند کردن یک جسم سنگین اتفاق می افتد.

پارگی مزمن روتاتورکاف:

پارگی های مزمن روتاتور کاف در سرعت بسیار کندتر ایجاد می شوند این پارگی ها اغلب در نتیجه اقدامات مکرر بازو است که در بالای سطح شانه انجام می شوند مانند ورزش های پرتاب توپ یا برخی فعالیت های کاری.

افرادی که دچار آسیب های روتاتور کاف مزمن هستند اغلب سابقه تحریک تاندون روتاتور کاف را دارند که با حرکت باعث درد شانه می شود این وضعیت به سندروم گیرافتادگی شانه یا سندروم ایمپینجمنت معروف است.

علائم پارگی روتاتور کاف چیست:

افرادی که دچار پارگی روتاتور کاف می شوند می توانند موارد زیر را تجربه کنند:

• درد
• ضعف شانه
• از دست دادن حرکات شانه
• احساس ضعف یا سنگینی در بازو
• ناتوانی در بلند کردن بازو برای رسیدن دست به بالا یا رسیدن به پشت
• عدم توانایی در انجام فعالیت های معمول روزمره به دلیل درد و محدودیت حرکتی

اقدامات فیزیوتراپی در پارگی روتاتور کاف

هنگامی که پارگی روتاتور کاف تشخیص داده شد بیمار با کمک ارتوپد و فیزیوتراپیست خود تصمیم خواهد گرفت که آیا باید جراحی کند یا می‌تواند بدون جراحی  بهبودی خود را به دست آورد.
اگر نیازی به جراحی نداشته باشد فیزیوتراپیست برای بازگرداندن دامنه حرکتی قدرت عضلانی و کاهش درد با بیمار کار خواهد کرد تا بتواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد در برخی موارد ممکن است به بیمار آموزش دهد تا فعالیت‌های خود را اصلاح کند تا استرس کمتری روی شانه وارد شود.

اگر نیاز به جراحی باشد فیزیوتراپیست می تواند به بیمار قبل و بعد از عمل کمک کند.

صرف نظر از اینکه چه درمانی انجام شود فقط فیزیوتراپی یا جراحی به همراه فیزیوتراپی درمان زودهنگام می‌تواند به بیمار در سرعت بخشیدن به روند بهبودی و جلوگیری از آسیب دائمی کمک کند.

اگر آسیب حاد وجود داشته باشد:

اگر بیمار مشکوک به پارگی روتاتور کاف است که به دنبال ضربه به شانه ایجاد شده است فیزیوتراپیست به بیمار کمک می کند تا درد خود را کنترل کند و برای بهترین دوره درمان آماده شود.

اگر آسیب مزمن وجود داشته باشد:

فیزیوتراپیست می تواند به مدیریت علائم پارگی روتاتور کاف مزمن و همچنین بهبود عملکرد شانه کمک کند برای پارگی های بزرگ که به طور معمول قابل ترمیم نیستند اگر درمان های محافظه کارانه به تنهایی عملکردشان را بهبود نبخشند گزینه های جراحی ممکن است وجود داشته باشد.

اگر جراحی انجام شود:

اگر شرایط بیمار شدید است ممکن است برای بازگرداندن استفاده از شانه جراحی نیاز باشد.

فیزیوتراپی بخش مهمی از روند بهبودی بیمار پس از ترمیم روتاتور کاف خواهد بود روتاتورکاف ترمیم شده پس از جراحی در برابر آسیب‌دیدگی مجدد آسیب پذیر است. کار با یک متخصص فیزیوتراپی برای به دست آوردن ایمن کارایی بازوی آسیب دیده بسیار مهم است. فیزیوتراپیست در این مرحله برای کاهش درد و شروع به بازیابی حرکات شانه اقدام می کند هنگامی که بیمار قادر به حذف اسلینگ برای ورزش هست فیزیوتراپیست برنامه توانبخشی کامل خود را آغاز می‌کند.

فیزیوتراپیست بر اساس ارزیابی های خود یک برنامه درمانی را طراحی می‌کند.
فیزیوتراپیست از طریق توانبخشی پس از جراحی به شما راهنمایی می کند که از حرکات ملایم و تقویت کننده به سمت تمرینات خاص ورزشی حرکت کنید.

برنامه درمانی شامل ترکیبی از تمرینات برای تقویت روتاتور کاف و سایر عضلات حمایت کننده مفصل شانه خواهد بود. زمان بهبودی بسته به روش جراحی و وضعیت عمومی سلامتی متفاوت خواهد بود اما بازگشت به ورزش و سایر فعالیت‌های سنگین ممکن است چهار ماه پس از جراحی آغاز شود و بازگشت کامل ممکن است نه ماه تا یک سال بعد از عمل رخ دهد.

پس از جراحی شانه در معرض آسیب مجدد قرار میگیرد رعایت دستورالعمل های بعد از عمل توسط جراح و فیزیوتراپیست بسیار مهم است.

توانبخشی شانه به طور معمول به چهار مرحله تقسیم می شود:

فاز 1 ( حداکثر حفاظت ):

فاز یک درمان در چند هفته اول پس از جراحی ادامه دارد زیرا شانه بیشترین خطر جراحت مجدد را دارد در طول این مرحله بازوی شما در یک اسلینگ قرار می گیرد و برای انجام کارهای روزمره مانند استحمام و لباس پوشیدن بیمار به کمک نیاز خواهد داشت. فیزیوتراپیست  به بیمار تمرینات حرکتی ملایم و ایزومتریک را ارائه می دهد. برای کاهش درد از تحریکات الکتریکی و سرما استفاده میشود.

فاز 2 (محافظت متوسط):

هدف در این مرحله بازیابی تحرک در شانه است.
در این مرحله استفاده از اسلینگ کاهش می‌یابد و تمرینات دامنه حرکتی و تقویتی افزایش می‌یابد. تقویت عضلات اطراف شانه ثبات بیشتری را برای شانه ایجاد می‌کند. در این مرحله بیمار قادر خواهد بود از بازوی خود برای فعالیت های روزمره استفاده کند اما با این وجود از بالابردن اجسام سنگین باید اجتناب کرد.

فاز 3 ( بازگشت به فعالیت):

این مرحله با هدف بازیابی قدرت و گاهی مفصلی برای برابر کردن با شانه مقابل انجام میشود.
در این مرحله باید از بازوی خود برای فعالیت های روزمره استفاده کامل  داشته باشید، اما همچنان نمی توانید در فعالیت هایی مانند ورزش، کارهای سنگین از نظر جسمی شرکت کنید. در این مرحله تمرینات دشوار تر می شوند.

فاز 4 ( بازگشت به شغل/ورزش):

این مرحله به بیمار کمک می کند تا به کار، ورزش و سایر فعالیتهای سطوح بالاتر برگردد. برای برخی از ورزشکاران این مرحله ممکن است شامل تمرینات پرتاب و گرفتن باشد. برای دیگران ممکن است شامل تمرین در بلند کردن وسایل سنگین تر روی قفسه ها، آموزش موقعیت های مناسب برای کارهای روزمره مانند پارو زدن، بیل زدن یا انجام کارهای خانه باشد.

تمرینات برای عضلات روتاتور کاف:

1) تمرین حرکت بازو به جلو

برای انجام این تمرین به پشت دراز می کشید دستها و پاها را دراز کرده و عضلات شکم را درگیر میکنید یک بازو را به سمت سقف برسانید آن را بلند کنید تا زمانی که شانه از زمین بلند شود ۵ ثانیه در این حالت بمانید و سپس بازو را به زمین برگردانید این تمرین را در طرف دیگر نیز انجام دهید.

2)تمرین پاندولی:

برای انجام این تمرین با یک دست که آزادانه آویزان است به جلو خم شوید و از بازوی دیگر برای حمایت از صندلی استفاده کنید و به آن تکیه دهید. بازوی آویزان را به آرامی از یک طرف به طرف دیگر به جلو و عقب و با حرکت های دورانی بچرخانید .و به آرامی به حالت ایستاده برگردید و این حرکت را در طرف دیگر نیز تکرار کنید.

3) چند تمرین کششی:

• یک بازو را به صورت عمود بر زمین بلند کرده و با دست مخالف به صورت مچ باز شده دست دیگر را بگیرید و به آرامی بازو را از جلوی بدن بکشید و سینه را با بازو بغل کنید. کشش را به مدت ۵ ثانیه نگه دارید. و سپس رها کنید و تمرین را در طرف دیگر تکرار کنید.

• در بین یک چهارچوب در قرار گیرید. دو طرف چارچوب در را در ارتفاع شانه یا در زیر آن نگه دارید. و به آرامی به جلو خم شوید و پشت خود را صاف نگه دارید تا زمانی که کشش سبک در جلوی شانه‌ها ایجاد شود . بیشتر خم شوید و در صورت لزوم کشش را تشدید کنید ( کشش باید در دامنه بدون درد باشد) به حالت ایستاده برگردید.